آموزش دستشویی رفتن به کودک یا Toilet training یک از مهم ترین وظایف والدین یا پرستار کودک می باشد که دارای حساسیت های خاص است و نیاز به صبر و آرامش زیادی دارد. در این مقاله با بیان روش های سودمند در جهت آموزش دستشویی رفتن به کودک تلاش شده است که گذر از این مرحله برای مادر و کودک آسان تر گردد و سریع تر به نتایج مطلوب نایل شوند.
علایم آمادگی کودک جهت استفاده ازدستشویی
والدین کودک ممکن است این علایم را بالای دو سالگی در کودک مشاهده نمایید. اما گاهی این علایم در 18ماهگی قابل شناسایی است:
- کودک قادر به راه رفتن است و می تواند برای دوره هایی از زمان بنشیند
- به صورت کلی مستقل تر شده و از کلمه نه بیشتر مواقع استفاده می نماید
- به تماشای دیگران در دستشویی علاقه نشان داده و به دنبال انها به دستشویی می رود
- بعد از گذشت بیش از دو ساعت پوشک او تمیز و خشک است
- نیاز به دستشویی را با رفتارهایی بیان می کنند که قابل مشاهده است
- عدم تمایل به پوشیدن پوشک و تلاش برای خارج کردن آن
- توانایی بالاو پایین کشیدن شلوار خود را دارند
- توانایی انجام دستورات ساده” ماننده توپ را به پدر بده” را دارند.
برای تشخیص میزان آمادگی کودک نیازی به مشاهده تمام علایم فوق در کودک نیست و کافی است که تنها چند مورد از موارد فوق مشاهده گردد.
آماده سازی کودک قبل از شروع استفاده از صندلی توالت کودک :
- تعدادی کلمات به کودک آموزش دهید که به منزله احساس نیاز او به دستشویی رفتن است مانند کلمه “باید برم” .
- وقتی پوشک کودک را عوض می نمایید برای مدتی آن را داخل توالت کودک قرار دهید تا کودک متوجه کاربرد اصلی این وسیله گردد.
- گاهی برای آموزش دستشویی رفتن به کودک در مورد دستشویی رفتن خودتان و کارهایی که داخل دستشویی انجام می دهید باکودک صحبت نمایید.
- گاهی از شورت آموزشی کودک استفاده نمایید تا علاوه بر اینکه کودک لباس خود را کثیف ننماید احساس رطوبت را در لباس خود داشته باشد وترغیب به استفاده از دستشویی شود.
- مطمین شوید که کودک به مقدار کافی فیبر و آب می نوشد از این رو کودک دچار یبوست نمی شود زیرا آموزش استفاده از دستشویی در زمان یبوست کار سخت و مشکلی خواهد بود.
- برای لباس کودک از لباس هایی استفاده نمایید که به راحتی ازبدن خارج شود و کودک بتواند به راحتی آن را بالا و پایین بکشد.
- بهتر است آغاز دوره آموزشی و استفاده از دستشویی مستقل در زمان های عادی خانوادگی انجام شود و این کار با اتفاقات مهم و پر حواشی خانوادگی مانند اعیاد – جابه جایی منزل یا تعطیلات یا تولد یک نوزاد دیگر تداخل نداشته باشد. بهتر است این کار در روزی آغاز شود که مادر یا پرستار کودک قصد ترک خانه را ندارد و درتمام طول روز درکنار کودک حضور خواهد داشت.
تهیه صندلی توالت کودک:
برای آموزش به کودک لازم است از یک صندلی کودک استفاده گردد. کودک ممکن است از بین توالت ها به یکی از رنگ ها و یا شکل ها تمایل بیشتری نشان دهد که بهتر است در زمان خرید از سلیقه اواستفاده نمایید. استفاده از توالت معمولی برای بعضی از کودکان ترسناک است وباعث نگرانی و استرس او می شود و بهتر است از یک توالت کودک استفاده گردد.
تشویق کودک به استفاده ازصندلی توالت:
در هنگام آموزش دستشویی رفتن به کودک، وقتی برای اولین بار برای کودک خود صندلی توالت تهیه می نمایید بهتر است از او بخواهید که بدون اینکه لباس خود را دربیاورد روی آن نشسته و در مورد کاربرد این وسیله توضیحات قابل فهمی برای او بیان نمایید. در حقیقت لازم نیست که اولین باری که کودک با این صندلی روبرو می شود ملزم به استفاده از آن باشد و بهتر است زمانی را به آشنایی کودک با این وسیله تازه وارد اختصاص دهید. برای آسان تر شدن نگه داشتن کودک به روی صندلی می توانید از یک کتاب یا یک شعر که در مورد استفاده از صندلی توالت کودک است یا در مورد تشویق کودک به استفاده مستقلانه از دستشویی است استفاده نمایید. اگر کودک تا ده دقیقه پس از نشستن بر روی توالت از آن استفاده نکرد لازم نیست او را مجبور به نشستن طولانی مدت به روی توالت نموده و با اینکار به او فشار نیاورید.
زمان بندی استفاده از دستشویی:
با تنظیم یک برنانه زمان بندی شده برای استفاده از دستشویی می توان به عادت کردن کودک به استفاده از این وسیله کمک نمود. بهتر است 20 دقیقه بعد از بیدارشدن یا زمان معینی بعد از خوردن وعد های غذاهایی روزانه از کودک بخواهید که از دستشویی استفاده نماید. اگرکودک در این بازه های زمانی از دستشویی استفاده نکرد و در ساعات دیگری احساس نیاز به دستشویی نمود جای نگرانی نیست. سعی نمایید برنامه ای تنظیم نمایید که بیشترین تناسب را با ساعت دستشویی رفتن او دارد. لازم است گاهی دستشویی رفتن را به کودک یادآوری نمایید تا در صورت نیاز از آن استفاده نماید. بهتر است در طول شب و ساعات خواب رزوانه کودک را پوشک نمایید و در بقیه ساعات روز از شورت اموزشی کودک استفاده نمایید.
سیستم تشویق و جایزه:
لازم است برای موفقیت کودک به استفاده از دستشویی پاداشی را در نظر گرفته و آن را در زمان مناسب به او تقدیم نمایید . حتی اگر فرآیند استفاده از دستشویی به کندی پیش می رود نگران نباشید و باز هم به تشویق کودک بپردازید. در پروسه آموزش دستشویی رفتن به کودک می توایند ازکلماتی مانند ” خیلی کارت خوب بود که تونستی خودت شلوارتو پایین بکشی ” یا ” عزیزم خیلی خوشحالم که بهم گفتی که میخوای بری دستشویی” استفاده نماییدکه سبب ایجاد انگیزه بیشتر کودک در استفاده از دستشویی مستقل است. وقتی در میان پروسه آموزش کودک به استفاده از دستشویی ، کودک به صورت اتفاقی و ناگهانی لباسش را کثیف نمود، با ارامش لباس هایش را عوض نموده و هرگز او را مورد انتقاد و سرزنش قرار ندهید.
الگو سازی مناسب:
ممکن است کودک شما در مورد اینکه سایر افراد خانواده چگونه از دستشویی استفاده می نمایند کنجکاو باشد. برای برطرف نمودن این مشکل و آموزش دستشویی رفتن به کودک بهتر است به کودک اجازه دهید که گاهی استفاده خواهر یا برادر بزرگتر خود و یا خود شما را از دستشویی نگاه نماید که اینکار می تواند نمادین بوده و لازم نیست به صورت واقعی از دستشویی استفاده نمایید. در این زمان بهترین فرصت است که آداب استفاده از دستشویی را به کودک آموزش دهید و نقش خود را به عنوان یک الگوی مناسب به انجام رسانید.
عجول نباشید:
اگر بعد از چند هفته به نظر برسد که کودک شما تمایلی به استفاد از دستشویی کودک ندارد و اشتیاقی در او مشاهده نگردد برای مدت کوتاهی در اینکار وقفه بوجود آورید و روند انجام این کار را آهسته نمایید .گاهی برای بعضی از کودکان صرف زمان زیاد و شاید چندین دوره تلاش لازم است تا کودک به استفاده از این وسیله ترغیب گردد.
آموزش مسایل بهداشتی مهم به کودک :
سه مورد از مهم ترین آموزش های بهداشتی به کودکان شامل موارد ذیل است:
- به کودکان اموزش دهید که خود را چطور بشویند ، مخصوصا در دختر بچه ها بهتر است شستشو از جلو به عقب انجام شود.
- به کودک آموزش دهید که تا پایان آخری قطره ادرار صبر نماید و برای بلند شدن از توالت عجله ننماید
- به کودکان ضرورت شستشوی دستها را پس از انجام دستشویی یاد دهید.
بهتر است در هنگام آموزش دستشویی رفتن به کودک دلبند خود ، با افراد باتجربه و آگاه مشورت نموده و از تجارب ارزشمند این افراد در این خصوص استفاده نمایید. شرکت مراقبتی مهر پرستار آراد با داشتن سال ها تجربه و کادر پرستاری حرفه ای آماده ارائه خدمات در خصوص آموزش دستشویی رفتن به کودک می باشد .یک پرستار کودک باتجربه با توجه به درنظر گرفتن شرایط جسمی و روحی هر کودک از بهترین روش ها برای آموزش او استفاده خواهد نمود. برای دریافت مشاوره با کارشناسان شرکت مراقبتی پرستار آراد در ارتباط باشید.