سرطان متاستاتیک چیست ، چه علایمی دارد و برای کنترل و درمان آن باید چه کرد؟

سرطان متاستاتیک  Metastatic Cancer    سرطانی است که از قسمتی از بدن شروع شده است (محل اولیه) به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد. تقریباً همه انواع سرطان توانایی متاستاز کردن دارند ، اما اینکه به چه علت این اتفاق رخ می دهد  بستگی به عوامل مختلفی دارد.

انواع سرطان متاستاتیک

به سرطانی که به ناحیه دیگری گسترش یافته باشد ، همان سرطان اصلی گفته می شود.  به عنوان مثال ، سرطان پستان که به کبد گسترش می یابد ، سرطان پستان متاستاتیک نامیده می شود ، نه سرطان کبد. به این دلیل که سرطان از پستان شروع شده و درمان مورد استفاده برای سرطان پستان است.

 انواع متداول سرطان متاستاتیک عبارتند از:

سرطان پستان

سرطان پستان متاستاتیک که به عنوان مرحله چهارم سرطان پستان نیز شناخته می شود ، هنگامی تشخیص داده می شود که سلولهای تومور اولیه در پستان از پستان به سایر قسمتهای بدن مهاجرت کنند.

در زمان تشخیص ، تقریباً 6٪ بیماران مبتلا به بیماری متاستاتیک هستند که 75٪ از آنها در ابتدا با سرطان مرحله I-III تشخیص داده شده اند.

سرطان ریه

تقریباً 40٪ از کسانی که به تازگی مبتلا به سرطان ریه شده اند ، در سایر قسمت های بدن بیماری متاستاتیک دارند . درصد بقای نسبی در این بیماری کمتر از 5 سال است و 19٪ بیماران در کل زنده می مانند.  (16٪ برای مردان و 23٪ برای زنان)

سرطان مغز

بیشتر تومورهای مغزی اولیه معمولاً فراتر از سیستم عصبی مرکزی گسترش نمی یابند. 40٪ از افراد مبتلا به سرطان ریه به تومورهای متاستاتیک مغز مبتلا می شوند

سرطان استخوان

سرطان اولیه استخوان نادر است. این سرطان  کمتر از 1٪ کل سرطان های جدید تشخیص داده شده است. در سال 2018 ، تخمین زده شده است که 3450 مورد جدید سرطان اولیه استخوان در ایالات متحده تشخیص داده شده است.

در بزرگسالان ، تومورهای سرطانی که به استخوان متاستاز داده اند بسیار بیشتر از سرطان اولیه استخوان است. به عنوان مثال ، در پایان سال 2008 ، تقریباً 280،000 فرد  18-64 سال در ایالات متحده با سرطان متاستاتیک در استخوان ها شناسایی شده اند .

سرطان از منشا اولیه ناشناخته CUP

کارسینومای منشا اولیه ناشناخته (CUP) یک بیماری نادر است که در آن سلولهای بدخیم در بدن یافت می شوند اما محل شروع سرطان مشخص نیست.

گاهی اوقات پزشکان محلی را پیدا می کنند که سرطان در آن متاستاز یافته باشد اما نمی توانند منشا شروع سرطان را در بدن شناسایی نمایند .  برای حدود 3٪ از بیماران سرطانی ، محل اصلی سرطان هرگز یافت نمی شود

علائم سرطان متاستاتیک

سرطان متاستاز همیشه علائم ثابتی ایجاد نمی کند. با این حال ، ممکن است علائم مربوط به محل متاستاز وجود داشته باشد که شامل موارد زیر است :

درد و شکستگی ، هنگامی که سرطان به استخوان گسترش یافته است

سردرد ، تشنج یا سرگیجه ، هنگامی که سرطان به مغز گسترش یافته است

تنگی نفس ، هنگامی که سرطان به ریه گسترش یافته است

زردی یا تورم در شکم ، هنگامی که سرطان به کبد گسترش یافته است

اگر شما اخیرا با  دردهای غیرقابل توجیهی روبرو هستید  یا  متوجه یک توده یا تورم غیرمعمول ، سرفه مداوم و  کاهش وزن ناخواسته روبرو هستید بهتر است با پزشک مشورت نمایید. گاهی بررسی نشانه های کوچک در اوایل سرطان موجب نجات جان انسان می شود.

علل سرطان متاستاتیک 

برای دهه ها دانشمندان تلاش خود را معطوف به توضیح روند متاستاز سرطان با هدف یافتن راهی برای مهار این روند کردند. این مکانیسم ها فقط فرآیند متاستاز سرطان را توصیف می کنند اما توضیح نمی دهند که چرا سرطان در مرحله اول متاستاز می کند.

گاهی سرطان یک بیماری ژنتیکی است .  یعنی سرطان در اثر تغییراتی خاص در ژن ها ایجاد می شود که نحوه عملکرد سلول های ما خصوصاً نحوه رشد و تقسیم آنها را کنترل می کند . اگرچه سرطان ژن ها را درگیر می کند ، جهش های ژنی ارثی فقط در بروز حدود 5 تا 10٪ از کل سرطان ها نقش اصلی را دارند.

سلولهای سرطانی برای انتقال به قسمتهای جدید بدن باید مراحل مختلفی را طی کنند:

این سلولها باید راه هایی برای جدا شدن از تومور اصلی و ورود به جریان خون یا سیستم لنفاوی پیدا کنند.

این سلولها باید به دیواره رگ خونی یا لنفاوی متصل شده و به قسمت جدیدی از بدن منتقل شوند.

این سلولها باید راه های رشد و نمو را در محل جدید خود پیدا کنند.

این سلولها باید بتوانند از حملات سیستم ایمنی بدن جلوگیری کنند.

محققان همچنین در حال بررسی این هستند که چرا برخی سرطان ها گسترش می یابد در حالی که برخی دیگر از این سرطان ها دچار این حالت نمیشوند . به عنوان مثال ، شایع ترین سرطان پوست – کارسینوم سلول بازال-  به سختی گسترش می یابد اما  موارد نادرتر سرطان پوست مثل  – ملانوم – اغلب متاستاز می کند ، مگر اینکه به موقع درمان شود.

عوامل خطر ساز:

محدود کردن قرار گیری در معرض عوامل خطر  ساز که قابل پیشگیری هستند  ممکن است خطر ابتلا به سرطان های خاص را کاهش دهد.

سن:

یک چهارم موارد جدید سرطان در افراد 65 تا 74 ساله تشخیص داده می شود

تاثیر الکل بر سرطان متاستاتیک :

نوشیدن الکل می تواند خطر ابتلا به سرطان دهان ، گلو ، مری ، حنجره ، کبد و پستان را افزایش دهد. هرچه بیشتر بنوشید ، خطر ابتلا به بیماری بیشتر می شود

سرکوب سیستم ایمنی:

گیرندگان پیوند و افراد مبتلا به ایدز  HIV / AIDS دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند که کمتر قادر به شناسایی و از بین بردن سلول های سرطانی یا مقابله با عفونت های ایجاد کننده سرطان هستند .

چاقی:

افراد چاق ممکن است در معرض خطر ابتلا به انواع مختلفی از سرطان از جمله سرطان های پستان ، روده بزرگ ، راست روده ، آندومتر ، مری ، کلیه ، لوزالمعده و کیسه صفرا باشند.

نور خورشید:

حدود 90٪ سرطان های پوستی غیر ملانوم با قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش  UV از  تابش خورشید مرتبط است.

دخانیات:

هر ساله سیگار کشیدن باعث 20٪ از کل سرطان ها و حدود 30٪ از کل مرگ و میر ناشی از سرطان در ایالات متحده است.

روشهای تشخیص سرطان متاستاتیک 

هیچ آزمایشی برای بررسی دقیق متاستاز وجود ندارد. آزمایش های مختلف موارد مختلفی را نشان می دهند.  آزمایشاتی که انجام می شود با توجه به نوع سرطان اولیه و یا علائمی که باید بررسی شوند تعیین می شود.

آزمایش خون

آزمایش خون معمول مانند آنزیم های کبدی ممکن است در حضور متاستاز کبد افزایش یابد. با این حال ، این آزمایشات خون اغلب حتی در افرادی که بیماری پیشرفته دارند طبیعی است.

تومور مارکرها

برخی از سرطان ها آزمایش خون خاصی به نام تومور مارکرها دارند که می تواند پس از تشخیص بیماری در پیگیری آن مفید باشد. اگر این سطح افزایش یابد ، می تواند نشانه فعال بودن یا پیشرفت بیماری باشد.

سونوگرافی برای تشخیص سرطان متاستاتیک 

اسکن اولتراسوند ابزاری مناسب برای شناسایی مایعات در شکم است و می تواند کیست های کبدی پر از مایع را از توده های جامد و مشکوک تر در کبد یا لگن تشخیص دهد.

سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری)

برای اسکن سر ، گردن ، سینه ، شکم و لگن می توان از سی تی اسکن استفاده کرد. وقتی با کنتراست انجام شود ، به ویژه در شناسایی توده ها در غدد لنفاوی ، ریه ها ، کبد یا سایر ساختارها بسیار خوب عمل می کند

MRI   تصویربرداری تشدید مغناطیسی

در صورت وجود متاستاز استخوان در مهره پشت و یا مشخص کردن متاستازهای مغزی ، از MRI ​​برای تعیین آسیب احتمالی به نخاع استفاده می شود.

اسکن استخوان

اسکن استخوان یک روش تصویربرداری هسته ای است که در آن مقدار کمی ماده رادیواکتیو به داخل رگ شما تزریق می شود تا مناطقی از آسیب یا بیماری استخوان برجسته شود. این اسکن در ارزیابی کل بدن برای اثبات آسیب استخوانی در هنگام سرطان مفید است.

اسکن PET   یا توموگرافی انتشار پوزیترون

در اسکن PET از داروی رادیواکتیو ملایم برای نشان دادن مناطقی از بدن که سلولها بیش از حد طبیعی فعال هستند استفاده می شود. می توان از آن برای یافتن سرطان و گسترش سرطان استفاده کرد.

نمونه برداری

بیوپسی روش اصلی پزشکان در تشخیص بیشتر انواع سرطان ها است. در طی بیوپسی ، پزشک مقدار کمی از بافت را خارج می کند تا زیر میکروسکوپ بررسی کند. نوع بیوپسی که از بافت خارج می شود به محل تومور احتمالی بستگی دارد.

درمان سرطان متاستاتیک  :

غالباً ، هدف از درمان سرطان متاستاتیک کنترل،  توقف یا کاهش رشد سلولهای سرطانی است . موفقیت در درمان به عوامل مختلفی از جمله سرعت رشد سرطان ، میزان گسترش سرطان و نحوه واکنش آن به درمان  بستگی دارد.

درمان نیز معمولا  به شکل شیمی درمانی ، رادیوتراپی ، ایمنی درمانی یا جراحی می باشد و در برخی شرایط بالینی ، متاستازها ممکن است به روش های خاصی درمان شوند.

کنار آمدن با سرطان متاستانیک

کنار آمدن با احساسات و چالش در  سبک زندگی جدید  بخش مهمی از سازگاری با سرطان متاستاتیک است.

راه های کنار آمدن با این شرایط عبارتند از:

یادگیری در مورد متاستاز:

بهتر است بیمار و اطرافیان او در مورد این بیماری اطلاعات مناسبی کسب نمایند .

گفتگو با مشاور  :

صحبت با یک متخصص بهداشت روان مانند روانپزشک یا مشاور در مورد وضعیت بیماری مفید خواهدبود.

مدیریت استرس  ناشی از سرطان متاستاتیک :

با استفاده از روشهای مناسبی مانند  مدیتیشن و یوگا سطح استرس شما را کاهش خواهد یافت.

خواندن دعا :

دعا خواندن و صحبت با یک مشاور که روشهای دعا کردن را به شما بیاموزد ممکن است به ایجاد آرامش در بیمار کمک شایانی نماید .در برخی شرایط ، سرطان متاستاتیک قابل درمان است ، اما معمولاً این  نوع سرطان به راحتی درمان نمی شود و  پزشکان تنها می توانند برای کاهش رشد و کاهش علائم آن را کنترل کنند .

بهتر است که با دکتر خود در مورد اهداف درمان گفتگو کنید. بسته به اینکه سرطان به درمان پاسخ دهد یا ندهد ، این اهداف ممکن است در روش  مراقبت و پرستاری از  شما تغییر ایجاد  کنند.

اما  مهم است که بدانید عوارض جانبی سرطان و درمان آن با کمک تیم مراقبت های پزشکی قابل کنترل است و بهتر است مثبت اندیش  و امیدوار باشید .

شرکت مراقبتی مهر پرستار آراد یکی از معتبر ترین مراکز در عرصه ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل است که با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و کادر مجرب سال هاست که افتخار خدمت در این عرصه را دارد .