سنگ صفرا در سالمندان Gallstones in the elderly توده هایی است که در کیسه صفرا و مجاری صفراوی تشکیل می گردند. وظیفه اصلی کیسه صفرا ذخیره صفرا است ، ماده ای که توسط کبد ترشح می شود و به هضم غذا کمک می کند.
گاهی اوقات محتویات صفرا متبلور شده و باعث تشکیل سنگ های صفراوی می شود که می توانند به اندازه یک دانه نمک یا بزرگتر باشند. سنگ ها می توانند مشکلات جدی برای فرد ایجاد کنند. آنها می توانند مجاری داخلی اندام را مسدود کرده و باعث ملتهب شدن کیسه صفرا شوند.
حتی گاهی اوقات ،هنگامی که سنگ صفرا از مجرای کیسه صفرا خارج می شود و به مجرای اصلی صفرا می رود ، می تواند منجر به عفونت مجرای صفرا شود که در نهایت باعث التهاب لوزالمعده می شود.
برخی از افراد مبتلا به سنگ صفرا هرگز علائمی از خود نشان نمی دهند ، در حالی که برخی دیگر درد شدیدی را تجربه می کنند. اگر در ناحیه بالا و سمت راست شکم احساس درد می کنید ، ممکن است سنگ کیسه صفرا داشته باشید و برای درمان سنگ صفرا چند گزینه وجود دارد. دوره درمان شما به علائم و ویژگی های سنگ صفراوی شما بستگی دارد. هدف از درمان، تسکین درد و جلوگیری از بروز عوارض جدی تر است.
سنگ های صفرایی هم مانند سنگ کلیه و مثانه ممکن است نشانه یا علائمی خاصی را ایجاد نکنند. اگر سنگ صفرا در یک مجرای انتقالی قرار گیرد؛ باعث انسداد کیسه صفرا می‌شود.
از جمله علائم شایع سنگ صفرا در سالمندان:
درد ناگهانی در قسمت فوقانی شکم
درد زیر سینه
درد پشت (بین تیغه های شانه به خصوص شانه راست)
حالت تهوع و استفراغ
علت های بوجود آمدن سنگ صفرا در سالمندان
1- اگر صفرای ترشح شده از کبد و ذخیره شده در کیسه صفرا،حاوی مقدار زیادی کلسترول باشد.
در صورت افزایش بیش از حد ترشح کلسترول از کبد، کریستال های جامد کلسترولی در کیسه صفرا رسوب کرده و هسته های اولیه ی تولید سنگ را تشکیل می دهند .
2- بیلی روبین ماده شیمیایی است که از شکسته شدن و از بین رفتن سلول های قرمز خون ایجاد می شود. در بعضی از بیماری ها، تولید بیلی روبین افزایش می یابد که این افزایش در کیسه صفرا سبب تولید سنگ می شود.
3- زمانی که اختلال در تخلیه کیسه صفرا به هر دلیلی وجود داشته باشد، سنگ کیسه صفرا ایجاد می شود .
روش های درمان سنگ صفرا شامل موارد زیر است:
– دارو
– عمل جراحی
– سنگ شکنی با استفاده از امواج
درمان بیماری سنگ صفرا در سالمندان از طریق دارو:
داروهای مختلفی برای سنگ کیسه صفرا وجود دارد .
این داروها فقط در بیمارانی مفید هستند که دارای سنگهای کلسترول کوچک هستند . درمان با دارو حداقل شش تا 12 ماه طول می کشد. و احتمال بازگشت بیماری نیز وجود دارد .
درمان بیماری سنگ کیسه صفرا از طریق جراحی:
کوله سیستکتومی نام جراحی برای برداشتن کیسه صفرا است. این تنها گزینه درمانی برای درمان سنگ کیسه صفراوی است. کوله سیستکتومی لاپاراسکوپی متداول ترین روش است. در طی عمل کوله سیستکتومی لاپاروسکوپی جراح شما چند برش کوچک در شکم شما ایجاد کرده تا یک دوربین فیلمبرداری مینیاتوری و ابزار لاپاراسکوپی را در برش قرار دهد .سپس کیسه صفرا را برداشته و برش ها را با بخیه می بندد .
از مزایای روش لاپاراسکوپی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درد کمتری نسبت به جراحی باز دارد .
نیازی به بستری در بیمارستان ندارد .
بازگشت سریعتر به فعالیتهای عادی و روزانه .
درمان بیماری سنگ صفرا در سالمندان از طریق سنگ شکنی با امواج :
این روش نیازی به بیهوشی ندارد و به صورت سرپایی انجام می شود. در این روش از امواج صوتی با انرژی بالا برای تولید امواج شوک استفاده می شود. امواج شوک به قدری قوی هستند که می توانند سنگ صفرا را شکسته و از هم بپاشند. بیمارانی که نمی توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، ممکن است کاندیداهای خوبی برای این درمان باشند .
بیش از 95٪ از بیماران مبتلا به سنگ مجاری صفراوی می توانند با استفاده از روش های آندوسکوپی با موفقیت درمان شوند .
عوارض بیماری سنگ صفرا در سالمندان
ممکن است عوارض خاصی در بیماران مبتلا به بیماری سنگ صفرا ایجاد شود.
کولسیستیت حاد : این شایعترین عارضه است ، و هنگامی رخ می دهد که سنگ صفرا در مجرای کیستیک تأثیر بگذارد. سپس صفرا در کیسه صفرا محبوس می شود و باعث آسیب و التهاب می شود. معمولاً کله سیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا) بهترین روش درمانی است.
کولدوکولیتیازیس : این اتفاق زمانی رخ می دهد که سنگ صفرا به جای کیسه صفرا به مجرای صفراوی مشترک منتقل شود، که بسیار خطرناک است.
پیشگیری از بوجود آمدن سنگ صفرا در سالمندان
داشتن رژیم غذایی سالم :
یک رژیم معقول و منطقی بهترین روش برای جلوگیری از بوجود آمدن سنگ کیسه صفرا است. از رژیم های خودسرانه یا دریافت کالری بسیار کم (کمتر از 800 کالری در روز) خودداری کنید. منابع خوب فیبر به عنوان مثال میوه و سبزیجات خام ، لوبیا و نخود فرنگی پخته شده ، غلات سبوس دار و سبوس برنج را در رژیم خود جای دهید و از خوردن چربی زیاد خودداری کنید.
یک رژیم غذایی با فیبر بالا و کم چربی به حفظ کلسترول صفرا کمک می کند. با این حال ،مصرف چربی ها را به طور ناگهانی قطع نکنید و آنها را کاملاً از رژیم خود حذف نکنید ، زیرا چربی کم نیز می تواند منجر به تشکیل سنگ صفرا شود.
- سبزیجات تازه را در کنار وعده های غذایی تان اضافه کنید .
- بیش از اندازه گوشت قرمز مصرف نکنید .
- گوشت سفید از قبیل مرغ و ماهی را جایگزین گوشت قرمز نمایید .
از مصرف چربی های ممنوع از قبیل غذاهاي سرخ شده و روغن جامد خودداری کنید .
- از مصرف بیش از اندازه غذاهای پرچرب بپرهیزید .
- روغن های گیاهی از جمله روغن زیتون و کنجد را وارد سبد غذایی تان کنید .
- غلات سبوس دار از قبیل جو را بیشتر مصرف کنید .
- از مصرف نوشابه بپرهیزید .
- روزانه به اندازه کافی آب بنوشید. آب سم زدای قوی است و برای پیشگیری از تشکیل سنگ صفرا اهمیت دارد. زیاده روی در مصرف آب هم درست نیست.
ورزش روزانه را فراموش نکنید .
ورزش کردن به مدت حداقل 30 دقیقه در سه دوره 10 دقیقه ای و یا مدت زمان بیشتر، بسیار در پیشگیری از تشکیل سنگ صفرا در سالمندان است.
ورزش منظم به کاهش چربی و کلسترول و حفظ گردش منظم جریان خون کمک می‌کند. شنا، پیاده‌روی، دوچرخه سواری ورزش های ایده آلی است.
وزن متعادل داشته باشید
چاقی یکی از مهم ترین عوامل تشکیل سنگ صفرا در سالمندان است. بنابراین شما باید وزن خود را در محدوده ایده آل نگه دارید.
بخاطر داشته باشید که کاهش وزن بطور ناگهانی اصلا مناسب نیست. کاهش وزن صحيح بايد در زمان طولانی و آرام آرام تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه انجام گيرد.
خودسرانه دارو مصرف نکنید
استفاده خودسرانه و بیش از حد بعضی از داروها از قبیل استاتین ها (پايين آورنده کلسترول) و قرص های ضد بارداری ممنوع است .
داروهای گیاهی و شیمیایی نمی‌توانند بی دلیل مدام مورد استفاده قرار گیرند. تشکیل سنگ صفراوی یکی از عوارض مصرف داروهای خودسرانه است.
عادت های اشتباه را ترک کنید
برای پیشگیری از تشکیل سنگ صفرا در سالمندان، شما باید از عادات غلط از قبیل استعمال دخانیات و مواد مخدر و مصرف مشروبات الکلی دوری کنید.
استرس را از خود دور کنید و به انجام ورزش های یوگا و آرامش ساز روی آورید .
شرکت مراقبتی مهر پرستار آراد با داشتن سال های تجربه ارزنده در مراقبت و پرستاری از سالمند، کودک و بیمار آماده ارائه خدمات مراقبت و نگهداری به صورت شبانه روزی می باشد.