ترس در کودک مانند سایر هیجانات نسبت به محرک های خاصی بروز پیدا می کند. تمامی هیجانات مانند استرس، اضطراب، خشم و ترس اگر در زمان مناسب و شدت مناسب تظاهر پیدا کنند نه تنها آسیب رسان نیستند بلکه باعث موفقیت و یا حفظ سلامت فرد می شوند. ترس نیز در مقابل شرایط خطرآفرین و یا حوادث ناگهانی و سایر خطرات در تمامی افراد بروز پیدا می کند. در این موقعیت فرد احساس عدم امنیت می کند.
در کودکان ترس در سنین مختلف به دلایل متفاوتی ایجاد می شود. ترس در کودکان از وقوع حوادث برای آنها جلوگیری می کند.
ترس در کودکان تقریبا از 6 ماهگی اغاز می شود. در سنین 6 تا 12 ماهگی ترس کودکان از مواجه با افراد ناآشنا است اما پس از آن بامواجه محیط های جدید احساس ترس می کند. باید به این نکته نیز توجه کرد که واکنش سایرین در موقعیت هایی که کودک برای اولین بار تجربه می کند بر بروز احساس ترس در کودک بسیار تاثیر گذار است. ترسیدن و جیغ کشیدن اطرافیان در زمان شنیدن صدای رعد و برق و یا مواجه ناگهانی با یک حیوان خانگی کودک را به شدت وحشت زده می کند.
واکنش والدین، مراقب و پرستار کودک در زمان موقعیت های ترسناک و یا تجربه هایی که بنا به دلیل شرایط سنی کودک تجربه می کند در شکل گیری شخصیت و سطح سلامت روانی و تربیتی کودک بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
در واقع واکنش والدین و مراقبین می توانند دلیل وحشت زدگی و اضطراب درنتیجه ترس کودک باشند و همچنین رفتار نامناسب در ادامه می تواند بر روحیه کودک تاثیر گذار باشد و منشا بروز اختلالات جسمی و ذهنی در سنین بزرگسالی شود.
چگونه احساس ترس را در کودک خود کاهش دهیم؟
با کودک همراه باشید. این موضوع به ویژه در سال اول زندگی و سپس تا زمان ورد به مدرسه اهمیت زیادی دارد. کودک 6 ماهه از رفتن به آغوش افراد غریبه احساس نا امنی خواهد کرد و این موضوع طبیعی است، کودکان در زمان ورد به مهد و یا مدرسه از اینکه والدین انها را تنها می گذارند می ترسند، اما والدین در این شرایط نباید کودک را یکباره از خود جدا کنند. بلکه باید با کودک همراه باشند و به تدریج به کودک اجازه دهند که با افراد و فضای جدید آشنا شوند. به هیچ عنوان نباید در این موقعیت ها کودک را تهدید کرد و با داد زدن و کتک زدن او را از خود جدا کرد.
والدین باید در کنترل هیجانات خود نیز به صورت فعال مهارت هایی را بیاموزند. ترس زیاد در والدین به ناچار باعث تربیت کودکی ترسو خواهد شد.
ازکودک انتظارات غیر واقعی و خارج از توان او نداشته باشید. توانمندی کودک را بشناسید و متناسب با سن و سطح توانمندی جسمی و روانی او مسئولیت هایی را به کودک واگذار کنید. انتظارات غیر واقع بینانه از کودک در او ترس از شکست و شرمندگی ایجاد می کند. کودک احساس می کند ناتوان است و اعتماد به نفس خود را از دست می دهد.
حمایت بیش اندازه و اعمال محدودیت نیز باعث محافظه کار شدن کودک می شود. در این موارد والدین از ترس آسیب رسیدن به کودک او را از انجام فعالیت های طبیعی مربوط به رشد و تکامل نیز باز می دارند.
ایجاد امادگی نیز از جمله کارهایی است که والدین می توانند برای کاهش ترس در کودک انجام دهند. مواجه کردن کودک با یک موقعیت جدید به صورت ناگهانی در کودک احساس اضطراب و ترس زیادی ایجاد می کند.
نباید حقایق را از کودک پنهان کرد. کودک را قبل از بردن به دکتر، مدرسه و … کاملا آگاه کنید و علت کارهایی که برای آنها انجام می شود را کاملا واضح بیان کنید.
خواندن قصه هایی که در آن کودکان نقش شخصیت های شجاع را دارند از جمله راهکارهای کاربردی است که کودک با شخصیت پردازی در ذهن خود و انجام بازی های کودکانه می تواند احساس ترس را در خود کاهش دهد.
مهمترین و اساسی ترین روش در مقابله با ترس مواجه است. والدین باید با احتیاط کامل کودک را با عامل ترس مواجه کنند . در انجام این کار زمان و روحیه کودک را در نظر بگیرید رمانی که کودک ناراحت است و یا در حال گریه کردن است و یا تمایل به مواجه با عامل ترسناک ندارد صبر کنید تا در موقعیتی مناسب این کار را انجام دهید.
پرستار سالمند، پرستار بیمار