رفتار درمانی شناختی Cognitive behavioral therapy (CBT) نوعی روان درمانی است که به افراد کمک می کند یاد بگیرند چگونه الگوهای فکری مخرب یا ناراحت کننده را که تأثیر منفی بر رفتار و احساسات دارند شناسایی و تغییر دهند.
رفتار درمانی شناختی بر تغییر افکار منفی خودکار متمرکز است که می تواند به ایجاد مشکلات عاطفی ، افسردگی و اضطراب منجر شود. این افکار منفی تأثیر مخربی بر روحیه می گذارند.
طی رفتار درمانی شناختی ، افکار مخرب شناسایی می شوند و به چالش کشیده شده و با افکار مثبت و واقع گرایانه تری جایگزین می شوند .
رفتار درمانی شناختی چیزی بیش از شناسایی الگوهای فکری است . این روش درمان ، طیف وسیعی از استراتژی ها را برای کمک به غلبه بر افکار منفی ارایه میدهند .
این استراتژیها شامل ، یاداشت برداری روزانه ، نقش گزاری ( role playing ) ، منحرف کردن ذهن از تمرکز بر افکار منفی (mental distraction ) است.
انواع رفتار درمانی شناختی
رفتار درمانی شناختی شامل طیف وسیعی از تکنیک ها و رویکردها است که به افکار ، عواطف و رفتارها می پردازد. این موارد می تواند از روان درمانی های ساختاری گرفته تا خودیاری تغییر کند . در این مطلب برخی از این رویکردهای درمانی را ذکر می کنیم .
رفتار درمانی شناختی به شناسایی و تغییر در الگوهای تفکر نادرست یا تحریف شده ، پاسخ های عاطفی و رفتارها می پردازد .
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT ) ضمن ترکیب استراتژی هایی مانند تنظیم عاطفی و ذهن آگاهی ، افکار و رفتار را مورد بررسی قرار می دهد .
درمان چند وجهی (Multimodal therapy ) نشان می دهد که مسائل روانشناختی باید با پرداختن به هفت روش مختلف اما بهم پیوسته : رفتار ، احساس ، تصورات ، شناخت ، عوامل بین فردی و ملاحظات دارویی ، ملاحظات بیولوژیکی انجام شود.
رفتار درمانی عاطفی منطقی Rational emotive behavior therapy (REBT) شامل شناسایی باورهای غیر منطقی ، به چالش کشیدن فعال این باورها و در نهایت یادگیری شناخت و تغییر این الگوهای فکری است .
در حالی که هر نوع رفتار درمانی شناختی رویکرد متفاوتی را در پیش می گیرد ، همه این روشها تلاش می کنند تا الگوهای اساسی فکری که باعث پریشانی روحی می شوند را شناسایی کنند .
رفتار درمانی شناختی در چه مواردی استفاده می شود
درمان شناختی رفتاری برای کمک به طیف وسیعی از مشکلات روحی بکار می رود.
اعتیاد
اضطراب
اختلال دوقطبی
افسردگی
وحشت و اضطراب ناگهانی panic attacks
اختلال اشتها
اختلالات شخصیتی
فوبیا
استرس
رفتار درمانی شناختی بسیار هدف گرا و متمرکز است و درمانگر نقش بسیار فعالی را بر عهده دارد. در طی درمان لازم است که بیمار و درمانگر در جهت دستیابی به اهداف متقابل همکاری کنند . روند درمان با جزئیات برای بیمار توضیح داده می شود وگاهی فرد تکالیفی دریافت می کند که بین جلسات درمانی ملزم به انجام آنها است .
فواید رفتار درمانی شناختی
مفهوم اساسی در پشت رفتار درمانی شناختی CBT این است که افکار و احساسات نقش تعین کننده ای در نوع رفتار دارند. به عنوان مثال ، شخصی که وقت زیادی را صرف تفکر در مورد سقوط هواپیما ، تصادفات و سایر حوادث هوایی می کند ، ممکن است هرگز از سفر هوایی استفاده نکند .
هدف از درمان شناختی رفتاری این است که به مردم بیاموزد ، گرچه نمی توانند همه جنبه های جهان اطراف خود را کنترل کنند ، اما می توانند نحوه تفسیر و برخورد با مسائل محیط پیرامون خود را کنترل کنند .
رفتار درمانی شناختی در سالهای اخیر به طور فزاینده ای مورد توجه متخصصان روان درمانی و افراد متقاضی روان درمانی قرار گرفته است .
استراتژیهای رفتار درمانی شناختی
افراد غالبا افکار یا احساساتی را تجربه می کنند که باورهای معیوب را تقویت می کند ، چنین اعتقاداتی می تواند منجر به رفتارهای مشکل آفرین شود . این رفتارها زندگی افراد را در همه زمینه ها (خانواده، شغل ، دانشگاه ، روابط اجتماعی و…) تحت تاثیر قرار می دهد .
رفتار درمانی شناختی استراتژیهایی ارائه می دهد تا بتوان این رفتارها را کنترل کرد . این استراتژیها شامل موارد زیر است.
شناسایی افکار منفی
آموزش مهارتهای جدید
هدف گذاری
کسب مهارت حل مشکل
نظارت بر خود self monito
شناسایی افکار منفی
رفتار درمانی شناختی کمک می کند تا یاد بگیرید که چگونه افکار واحساسات وموقعیت ها می توانند در بروز رفتارهای ناسازگار نقش داشته باشند .
این روند شناسایی برای کسانی که کشمکش های درونی دارند می تواند سخت باشد ولی باید بدانیم که در نهایت این روش ما را به خودشناسی که هدف اصلی واساسی درمان است هدایت می کند .
آموزش مهارتهای جدید
راههای جدید برخود با مسائل پیرامونتان را تمیرین کنید . مثلا شخصی که اختلال سوء مصرف مواد (معتاد) دارد باید روشهای مقابله و اجتناب از مصرف مواد را بیاموزد
هدف گذاری
در طول رفتار درمانی شناختی CBT ، یک درمانگر می تواند به شما در مهارت های تعیین هدف کمک کند و به شما یاد می دهد چگونه هدف خود را شناسایی کنید ، بین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت تمایز ایجاد کنید .
چگونه اهداف خاص را انتخاب کنید ( اهداف باید قابل دسترس باشند و زمانبندی داشته باشند ) و چگونه اهداف را دنبال کنیم تا به هدف نهایی برسیم .
حل مشکل
یادگیری مهارت حل مسئله می تواند به شما در شناسایی و حل مشکلاتی که از عوامل استرس زای کوچک و بزرگ ناشی می شوند کمک کند و تاثیر منفی بیماریهای روانی و جسمی را کاهش دهد.
حل مسئله در رفتار درمانی شناختی CBT اغلب شامل پنج مرحله است .
شناسایی مسئله
تهیه لیستی از راه حلهای ممکن
ارزیابی نقاط قوت وضعف هر راه حل
انتخاب راه حل مناسب
اجرای راه حل
نظارت بر خود self-monitor
نظارت بر خود که به عنوان یادداشت برداری روزانه نیز شناخته می شود ، بخش مهمی از رفتار درمانی شناختی CBT است که شامل ردیابی رفتارها ، علائم یا تجربیات در طول زمان و به اشتراک گذاشتن آنها با درمانگر است .
نظارت بر خود می تواند به شما کمک کند تا بهترین روش درمان را دریافت کنید . به عنوان مثال ، برای اختلالات خوردن ، نظارت بر خود ممکن است شامل پیگیری عادات غذایی و همچنین هرگونه افکار یا احساسی باشد که همراه با مصرف آن وعده غذایی یا میان وعده داشته اید .
پیشرفت شما باید تدریجی باشد
در بیشتر موارد ، رفتار درمانی شناختی CBT یک روند تدریجی است که به فرد کمک می کند گام های کوچکی در جهت تغییر رفتار بردارد. به عنوان مثال شخصی که اضطراب اجتماعی دارد با تصور هر موقعیت اجتماعی ممکن است دچار استرس شود .
برای این فرد بهترین روش مقابله این است که به طور تدریجی تعاملات اجتماعی را از خانواده ، دوستان و آشنایان آغاز کند .
با تلاش تدریجی در جهت رسیدن به یک هدف بزرگتر ، روند کار کمتر دلهره آور و دستیابی به اهداف آسان تر به نظر می رسد.
مشکلات احتمالی
در طی رفتار درمانی شناختی CBT ممکن است با چالشهایی روبه رو شوید .
تغییر می تواند مشکل باشد
بعضی از بیماران عنوان می کنند که اگرچه آنها تشخیص می دهند که برخی از افکار منطقی و سالم نیستند اما آگاهی از این افکار به آسانی باعث تغییر آنها نمی شود .
افراد باید مایل به تغییر باشند
برای اینکه رفتار درمانی شناختی CBT موثر باشد ، فرد باید آماده و مایل به صرف وقت و تلاش برای تجزیه و تحلیل افکار و احساسات خود باشد. چنین خودآزمایی می تواند دشوار باشد ، اما راهی عالی برای یادگیری بیشتر در مورد چگونگی تأثیر حالات درونی بر رفتارهای بیرونی است.
شرکت مراقبتی پرستار آراد با داشتن کادری مجرب و حرفه ای به صورت بیست و چهار ساعت آماده ارایه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل در خدمت شما عزیزان است .