آسم در کودکان asthma in children یک بیماری التهابی مزمن ریه است که باعث پاسخ بیش از حد مجاری هوایی نسبت به محرک های محیطی مانند آلاینده های هوا، هوای سرد، داروها، سیگار و دخانیات است. این فرآیند التهابی منجر به تکرار علائم بالینی مانند سرفه، تنگی نفس، خس خس سینه و افزایش تولید مخاط می شود.
آسم در کودکان به عنوان یک بیماری مزمن نه تنها محدودکننده زندگی بلکه در مواردی تهدید کننده آن است. سازمان جهانی بهداشت، آسم را به عنوان یک بیماری مشخص می کند که با حملات مکرر نفس زدن و خس خس سینه همراه است و شدت علایم از فرد به فرد دیگر متفاوت است.
در استرالیا، آسم در حدود 10% از افراد 8 تا 14 سال را مبتلا می کند و آن را شایع ترین بیماری مزمن در کودکان تلقی می کند.
آسم در کودکان از شایع ترین بیماری های دوران کودکی است. آسم بیماری درگیری مجاری هوایی است که در اثر تنگی مجاری هوایی رخ می دهد.
آسم در کودکان دارای علائم و نشانه های بالینی ویژه ای است که عبارتند از:
علائم و نشانه های بالینی آسم در کودکان در هنگام تشخیص ممکن است، متفاوت باشد. برخی کودکان، علائم خفیف تر بیماری و برخی دیگر، علائم های شدیدتر بیماری را دارا هستند.
در موارد شدید آسم در کودکان، کودک ممکن است دچار علائم پریشانی تنفسی یا حالت کودک برافروخته گردد، در این شرایط باید هرچه سریع تر کودک را به اورژانس منتقل کرد و در این فاصله از اسپری های استنشاقی همراه با دمیار برای کودک استفاده کرد.
اسپری های آسم به طورکلی برای کودکان باید به وسیله دمیار استفاده شوند، زیرا استفاده از اسپری برای کودکان دشوار است و مقدار زیادی از اسپری در دهان رسوب می کند و مقدار کمی از دارو به مجاری تنفسی می رسد، اما استفاده از دمیار ، موجب خواهد شد که مقدار زیادی از دارو به ریه که هدف اصلی است، برسد ومقدار کمی از اسپری در دهان وحلق رسوب کند.
دمیار، مزایای زیادی برای کودک مبتلا به آسم دارد:
- دمیار، موجب می شود که اسپری به درستی توسط کودک مورد استفاده قرار گیرد و دارو هدر نرود.
- استفاده از اسپری های تنفسی، نیاز به توجه ویژه به بهداشت دهان و دندان دارد، بااینحال در برحی موارد منجر به عفونت قارچی کاندیدیازیس می شود که استفاده از اسپری های استنشاقی به همراه دمیار، تا حد زیادی از این عفونت، ممانعت خواهد آورد.
- استفاده از دمیار، نیازی به هماهنگی دم وبازدم در کودک ندارد.
نکته: لطفا دقت بفرمایید که حتما بعد از استفاده از اسپری، دهان را با آب بشویید.
در بسیاری از موارد، در زنگ های تفریح یا زنگ های ورزش، مربیان متوجه علائم آسم در کودکان شده و پدر ومادر را در جریان قرار می دهند. در این شرایط پدر ومادر به همراه کودک به واحد درمانی مراجعه کرده و بیان می کنند که کودک بعد از طی مسافت های کوتاه نمی تواند جملات را کامل بگوید یا به درستی نفس بکشد.
سایرعلایم شایع آسم در کودکان عبارت است از:
- ثابت ترین ومهم ترین علامت آسم در کودکان، سرفه است. خصوصیات سرفه آسمی بدین صورت است که در شب ها بدتر می شود و با فعالیت ارتباط مستقیم دارد، به طوری که با فعالیت، بیشتر شده و نسبت به محرک ها و هوای سرد حساس بوده و شدت می یابد
- خس خس سینه
- تنگی نفس
شایع ترین عامل برانگیزنده حمله آسم در کودکان، عفونت های ویروسی مربوط به دستگاه تنفسی است. 150 میلیون فرد مبتلا به آسم در دنیا وجود دارد که هر 10 سال، 20 تا 50 درصد به این تعداد مبتلا افروده می شود.
آسم در کودکان عمده ترین علت غیبت از مدرسه است ک طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت هر 10 سال، یک میلیون مرگ غیرمنتظره ناشی از آسم رخ می دهد. بنابراین لازم است که بیش از پیش به این بیماری توجه کنیم.
تشخیص آسم:
تشخیص آسم، مهمترین مرحله سیر بیماری است تا با تشخیص درست، درمان واصول پرستاری و مراقبت مناسب برای آسم در کودکان صورت پذیرد.
مرحله اول:
در مرحله اول شرح حال کامل ومناسبی از کودک و پدر ومادر تهیه کنیم. سرفه های دوره ای به ویژه بعد از سرماخوردگی که بیش از 10 روز باقی بماند. سابقه کودک، هنگام ارزیابی آسم بسیار مهم و کلیدی است و باید پرسیده شود، استفاده از اسپری های تنفسی (استنشاقی) هم در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.
مرحله دوم:
معاینه بالینی، در مرحله معاینه بالینی، پزشک به دقت صداهای ریه کودک را شنیده و مورد ارزیابی قرار میدهد.
مرحله سوم:
تست های آلرژیک، بسته به نظر پزشک صورت می پذیرد.
مرحله چهارم:
اندازه گیری حجم ریوی به وسیله روش اسپیرومتری که این تست ها هم با صلاحدید پزشک انجام میپذیرد و برای همه کودکان مبتلا لازم نیست.
مرحله پنجم:
درصورتی که تست اسپیرومتری کودک، طبیعی باشد اما همچنان از علائم شاکی باشد، برای کودک تست ورزش را انجام می دهیم، بدین صورت که پس از ورزش کردن و 20 دقیقه استراحت، تست اسپیرومتری برای کودک انجام می شود و نتیجه اسپیرومتری را بعد از ورزش، پزشک بررسی می کند.
فاکتور های خطر ایجاد کننده آسم در کودکان:
عواملی که موجب آسم یا تشدید آن می شوند به صورت زیر طبقه بندی می شوند:
- مواد حساسیت زا (آلرژن ها) محیط داخل منزل: مایت ها (موجودات ریز بستر خواب)، سوسک، حیوانات خانگی، قارچ ها، بوهای تند مثل مواد پاک کننده، دود سیگار، سرماخوردگی، مواد غذایی، وجود پرنده در منزل و دودی که از سرخ کردن روغن حاصل می شود.
- مواد حساسیت زا (آلرژن ها): سرما، گرما، دود و اگزوز اتومبیل ها و وسایل نقلیه، گرده گیاهان، ورزش، آلودگی هوا، حیوانات، گرده گل ها، دود سیگار و گرد وغبار
- مواد غذایی: رژیم غذایی کودک هم باید مورد ارزیابی قرار گیرد، برخی مواد خوراکی مانند موز، کیوی، شکلات و فست فودها ممکن است موجب آسم شوند.
تمام بیماران مبتلا به آسم، ازجمله مراجعان بخش ریه، بیماران مطب ها وکلینیک ها و همینطوردر اورژانس ها لازم است که برنامه مدیریت کتبی آسم را دریافت کنند. شواهد نشان می دهد که برنامه ای کتبی به آموزش و بهبود انطباق کمک می کند. شبکه بهداشت در سطح کشور هم به تازگی جهت خانواده ها، برنامه ها و توصیه های خوبی را ارائه می دهد.
ارزیابی آسم در کودک نسبت به روش درمان قبلی، جهت ارزیابی اثربخشی درمان بسیار مفید وسودمند است.
آسم یک بیماری کاملا برگشت پذیر و قابل درمان است، بنابراین اگر کودک مبتلا به آسم باشد و به خوبی و با مراقبت های پرستاری مناسب تا درصد بالایی بهبود می یابد.
کودک مبتلا به آسم، لازم است در معرض دود سیگار و سایر محرک ها نباشد، از سن 3 تا 4 سالگی بهتر می شوند وتا سن بلوغ 10 تا 12 سالگی بهبود می بابند اما اگر در معرض دود سیگار و آلاینده ها باشد، به آسم بالغین تبدیل می شود، بنابراین 70%-80% کودکان بهبود کامل می یابند، بنابراین مراقبت های پرستاری را در کودکان مبتلا به آسم جدی بگیرید.
همانطور که مشاهده فرمودید کودک مبتلا به آسم نیازمند دقت و توجه بسیاری است و لازم است که به صورت جدی مورد مراقبت باشند تا بهبودی کامل در آن ها حاصل گردد.
موسسه پرستاری مهر پرستار آراد ، با کادری متشکل از پرستاران ومتخصصان با تجربه و آگاه جهت پرستاری از کودک مبتلا دلبند شما آماده همکاری میباشد.